Nowe spojrzenie na sienkiewiczowską Afrykę

 Nie przepadam za Sienkiewiczem. Nawet nigdy tego braku zainteresowania szczególnie nie ukrywam. Omawianie "W pustyni i w puszczy" jest dla mnie zawsze sporym wyzwaniem. Staram się mimo wszystko pracować tak, żeby każdy z moich uczniów mógł odkryć powieść Sienkiewicza po swojemu. Od kilku lat omawiam ją w klasach szóstych. W tym roku szóstoklasiści spowodowali moje nowe spojrzenie na to, o czym pisał Sienkiewicz.
Podczas jednej z lekcji, gdy zbieraliśmy informacje o Stasiu i jego relacjach z innymi ludźmi, moi uczniowie zauważyli, że "w sumie to bardzo nieładnie Sienkiewicz pisał o Kalim".I tutaj zaświeciła mi się w głowie żarówka, że coś jest na rzeczy. Postanowiłam podłubać w temacie. Trafiłam w zasobach internetowych na świetny materiał według którego przepracowałam problem z moimi uczniami. 
https://globalna.ceo.org.pl/sites/globalna.ceo.org.pl/files/gea_pl_w-pustyni-sienkiewicz.pdf
Zadałam pytanie kluczowe: "Co powiedzieliby współcześni Afrykanie i Afrykanki po przeczytaniu "W pustyni i w puszczy?" I zaraz jeden z uczniów dodał: "A daliby radę przeczytać?" Zapytałam pytanie dlaczego uważa, że mogliby mieć problem, a kilkoro kolejnych dodało, że "przecież oni są głupi". Podzieliliśmy się na grupy i szukaliśmy w Internecie w jaki sposób postrzegani są mieszkańcy Afryki. Szczerze mówiąc, nie miałam pojęcia, jak brutalne memy krążą w sieci. Skoro mieliśmy już obraz stworzony przez współczesnych, przenieśliśmy się do czasów ukazanych w powieści. Rozdałam grupom cytaty z książki i poprosiłam o to, aby wynotowali, w jaki sposób Sienkiewicz mówił o Afrykańczykach. 

    

Porównaliśmy cytaty z Sienkiewicza z tym, co o współczesnej Afryce mówią jej mieszkańcy. Pojawiło się pytanie, dlaczego Sienkiewicz był tak niesprawiedliwy w ocenie mieszkańców Afryki. Jeden z uczniów wykorzystał wiedzę z filmu, który obejrzał i opowiedział historię konkwistadorów - zaczęli się zastanawiać, czy to mogło mieć jakiś związek. Szybko skorzystali z wiadomości w Internecie i rozwikłali zagadkę. Poczytali na temat kolonializmu, wyszperali nawet prezentację ppt i nieco rozgrzeszyli Sienkiewicza. 

Na kolejnej lekcji wykorzystałam filmik, pokazujący obraz współczesnej Afryki. Celowo wybrałam Kenię, gdyż tamtędy podążaliśmy z naszymi bohaterami. Obejrzeliśmy filmik zatytułowany "Głosy Kibery":
https://player.pl/programy-online/efekt-domina-odcinki,1991/odcinek-3,S06E03,130304
I przeprowadziłam zajęcia według propozycji przygotowanej przez Kulczyk Foundation:
https://wiemczujepomagam.pl/wp-content/uploads/zeszyty/2019/10-15_scen/Stworz-wachlarz-wolnosci_scen6_scenariusz.pdf
Rozmawialiśmy o wolności, o tym, że każdy z nas może różnie wyrażać siebie, swoje pasje, zainteresowania i możliwości. Każdy napisał samodzielny wniosek.

Na zakończenie słuchaliśmy piosenki "Rzeka marzeń". Uczniowie tworzyli do niej obrazy. Przeanalizowaliśmy również tekst pod względem budowy i środków artystycznych.

 
Muszę przyznać, że dzięki tym lekcjom zupełnie inaczej zaczęłam postrzegać świat przedstawiony przez Sienkiewicza w powieści. Zakładałam,że umęczę się podczas omawiania tej lektury. Pierwszy raz nie miało to miejsca. Z wielką radością oglądałam poczynania moich szóstoklasistów. Podziwiałam ich zainteresowanie tematem, chęć zdobywania nowej wiedzy i rozwiązywania problemu, z którym się spotkali. Pomyślałam o tym, że moim marzeniem stało się właśnie omówienie tej lektury w formie zajęć blokowych z polskiego, geografii, historii, biologii, matematyki, a także muzyki, plastyki i techniki.Taki stwarza ona wachlarz możliwości. Może kiedyś uda się je spełnić.